Geçikmiş Konuşma (Dil)
Çocuğun beklenen yaşta ve şekilde konuşma-dil becerilerini gösterememesi GECİKMİŞ KONUŞMA(DELAYED SPEECH) olarak adlandırılır
BULGULAR
Çocuk;
– 3-4 aylıkken çevresindeki kişilere ve olaylara ilgisiz ise
– 9 aya kadar vokalizasyonu olmadıysa
– 1 yaşında ismini anlamıyor, hayır ve bazı komutları anlamıyorsa
– 15 ay civarında en az 1-3 kelime üretimi yoksa
– 18 aylıkken en az 6-10 kelime üretimi yoksa
– 21 ay iken basit komutları yerine getiremiyorsa
– 24 ay kitapta söylenen resimleri gösteremiyorsa
– 26 ay 2 kelimeli cümle kuramıyorsa
– 3 yaşında 3 kelimeli cümle kuramıyorsa
– Soru soramıyorsa
– Ne, nerede, kim sorularına cevap veremiyorsa
– Akranlarıyla iletişime geçmiyorsa
– 4 yaşında 4-5 kelimeli cümle kuramıyor anlaşılır konuşamıyorsa
– 5 yaşında grameri uygun kullanamıyor basit bir hikayeyi anlatamıyorsa
– Sınırlı kelime dağarcığına sahipse
– İfade edici dil ile Alıcı dil gelişimi arasında belirgin bir fark var ise
NEDENLERİ
Mental Retardasyon, Genetik bozukluklar, İşitme kaybı, İşitsel işlemleme bozukluğu, Otizm, Gelişimsel/Özgün dil bozuklukları, Kazanılmış beyin hasarları, Serebral palsi, Bilingualizm, Selektif mutizm, Psikososyal nedenler(anne-baba tutumları)
Konuşma gecikmesinin altında yatan en sık görülen nedenler, mental problemler, işitme kaybı ve psikolojik (sosyal duygusal yetersizlikler, yanlış anne baba tutumları) faktörlerdir.
Bir ek engeli olmadığı halde konuşma gecikmesi olan çocukların anne-baba tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi önemlidir.
DEĞERLENDİRME
Gecikmiş konuşma ile gelen çocuklarda tanı konulmasında en önemli basamak dil ve konuşma becerilerinin değerlendirilmesidir. Değerlendirmede kullanılan alıcı ve ifade edici dil becerileri ölçekleri, standardize edilmiş, geçerli ve güvenilir testler olmalıdır.
Dil ve Konuşma Testleri
Preschool Language Scale (Okul Öncesi Dil Ölçeği-5) (PLS-5)
• PLS-4 ün yenilenmiş versiyonu, dil gecikmesi/geriliği veya bozukluğu olan çocukları tespit için kullanılan, bireysel olarak uygulanan bir testtir.
• 0-7 Yaş 11 aylık çocuklarda kullanılır.
GEÇDA (Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı)
• Psikomotor(PMG), Bilişsel(BG), Dil(DG) ve Sosyal-Duygusal(SDG) olmak üzere dört alt testten oluşur.
• Özel gereksinimli çocuk» tanısı almamış çocuklara uygulanmaktadır.
Denver Gelişimsel Tarama Testi
• Değerlendirme alanları(Kaba Motor, İnce Motor, Dil, Kişisel-Sosyal)
TEDİL(Türkçe Dil Testi) 2yaş-7 yaş 11 aylık ABD ‘de geliştirilmiştir.
TELD-3 (Topbaş 2010) (Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi) uyarlanmıştır.
TERAPİDE KULLANILAN YÖNTEMLER
Temel sohbet(karşılıklı etkileşim) becerileri, Sıra alma becerileri, karşılıklı etkileşim için cesaretlendirme, Öğretici konuşma, Çocuğu ödüllendirme, öğretici sorular ve dili genişletme.
DİL VE KONUŞMA GELİŞİMİ İÇİN ÖNERİLER
Ailenin eğitim sürecine etkili biçimde katılması, istekli ve kararlı olması, eğitimcilerle işbirliği içinde olması, çocukla kaliteli ve düzenli aktiviteler yaparak zaman geçirmesi, sabırlı olması, çocukların sorularını mutlaka cevaplamaları ve soru sormak için çocuğu cesaretlendirmesi, eğitim programlarının aksatılmaması, sosyal aktivite bakımdan kreş-anaokulu eğitim ile akranlarıyla geçirecekleri ortam sağlanması.